... ο εφεύρεση του Γουτεμβέργιου αντέχει ακόμη ...

*
gaonline.gr
***
*

Τα τυπωμένα βιβλία ξανά μπροστά!

Τα e-book μπορεί να έκλεψαν τα φώτα της δημοσιότητας, όμως οι πωλήσεις τους φθίνουν.

Για τους λάτρεις του μελανιού επάνω στο χαρτί, έχουμε καλά νέα. Οι αναφορές για το θάνατο των τυπωμένων βιβλίων φαίνεται ότι απλά ήταν υπερβολές.

Όταν πριν πέντε χρόνια η Amazon παρουσίασε το δημοφιλές της Kindle e-reader, κάποιοι υπέθεσαν ότι το μέλλον της έκδοσης βιβλίων είναι η ψηφιακή τους μορφή. Οι απόψεις για την ταχύτητα που χρειαζόταν για να γίνει η αλλαγή από το έντυπο βιβλίο στην οθόνη ήταν ποικίλες. Όμως η αίσθηση ήταν ότι η ψηφιοποίηση, όπως είχε βρει το δρόμο της στον κόσμο της μουσικής, της φωτογραφίας και των χαρτών, αναπόφευκτα θα έβρισκε το δρόμο της και στον κόσμο των βιβλίων.

Μέχρι το 2015, ένας ειδήμονας των μέσων επικοινωνίας προέβλεψε πριν λίγα χρόνια ότι τα βιβλία στην κλασική τους μορφή είχαν τελειώσει. Πέντε χρόνια μετά την επανάσταση των e-books (ηλεκτρονικών βιβλίων), οι προβλέψεις για τα κλασικά βιβλία φαίνονται πολύ πιο αισιόδοξες. Τα χαρτόδετα βιβλία δείχνουν πολύ πιο δυναμικά. Η εξάπλωση στις πωλήσεις των e-books επιβραδύνεται σημαντικά. Και οι πωλήσεις e-readers επίσης συρρικνώνονται, μιας και οι καταναλωτές επιλέγουν τα tablet πολλαπλών ρόλων. Φαίνεται ότι τα e-book, αντί να αντικαταστήσουν τα τυπωμένα βιβλία, τελικά θα εξυπηρετούν κάτι σαν τα audio books (ηχητικά βιβλία) – ένα συμπλήρωμα στην κλασική ανάγνωση, όχι αντικατάσταση.

Πόσο δεμένοι είναι οι Αμερικάνοι στα κλασικά βιβλία; Απλά δείτε τα αποτελέσματα μιας έρευνας του Pew Research Center, που κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα. Η μελέτη έδειξε ότι το ποσοστό των ενηλίκων που έχουν διαβάσει ένα e-book είχε μικρή αύξηση τον τελευταίο χρόνο, από 16% σε 23%. Αποκάλυψε, όμως, ότι το 89% των τακτικών αναγνωστών βιβλίων είπε ότι διάβασαν τουλάχιστον ένα τυπωμένο βιβλίο τον τελευταίο χρόνο. Μόνο το 30% ανέφερε ότι διάβασε έστω και ένα e-book αυτό το διάστημα.

Επιπλέον, η Association of American Publishers (Σύνδεσμος Αμερικανών Εκδοτών) ανέφεραν ότι το ετήσιο ποσοστό ανάπτυξης των πωλήσεων e-book έπεσε σημαντικά κατά το 2012, στο 34% περίπου. Βέβαια, εξακολουθεί να είναι ένας υγειής τομέας, δεν παύει όμως να έχει μία μεγάλη πτώση από το τριψήφιο ποσοστό ανάπτυξης των περασμένων τεσσάρων ετών.

Η αρχική έκρηξη των e-book φαίνεται μάλλον ανορθόδοξη. Όσοι υιοθέτησαν νωρίς την τεχνολογία, μία μικρή αλλά με πολύ ενθουσιασμό ομάδα, έκαναν την κίνηση προς τα e-books γρήγορα. Θα είναι πολύ δύσκολο να γίνουν περαιτέρω αλλαγές. Μία έρευνα του 2012 από την Bowker Market Research έδειξε ότι μόλις το 16% των αμερικανών έχουν αγοράσει ένα e-book, ενώ ένα 59% είπε ότι δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να αγοράσει ένα τέτοιο βιβλίο.

Εν τω μεταξύ, η στροφή από τους e-readers στα tablets ίσως και να μειώνουν την αγορά e-books. Το 2012, οι πωλήσεις των e-readers έκαναν βουτιά 36%, σύμφωνα με εκτιμήσεις της IHS iSuppli, ενώ οι πωλήσεις tablets εκτοξεύτηκαν στα ύψη. Όταν αναγκάστηκαν να ανταγωνιστούν την εύκολη απόλαυση των παιχνιδιών, των βίντεο και του Facebook σε συσκευές όπως το iPad και το Kindle Fire, τα e-books έχασαν πολύ από τη γοητεία τους. Το γεγονός ότι ένα e-book δεν μπορεί να πωληθεί ή να δωθεί αφού έχει διαβαστεί, είναι ένας ακομη παράγοντας που μειώνει την αξία του προϊόντος.

Πέρα από τις πρακτικές αιτίες για τη μείωση στην εξάπλωση των e-books, ίσως και να συμβαίνει κάτι πιο… βαθύ. Πιθανότατα να μην έχουμε κρίνει ορθώς τη φύση του ηλεκτρονικού βιβλίου. Εξ αρχής, οι πωλήσεις e-books φάνηκε να γέρνουν προς τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας, όπου τα 2/3 των πωλήσεων προέρχονταν από τη συγκεκριμένη κατηγορία. Οι λίστες των ψηφιακών best-seller κυριαρχούνται ιδιαιτέρως από τις κατηγορίες αισθηματικών μυθιστορημάτων και ιστοριών τρόμου. Η ανάγνωση σε οθόνη φαίνεται ιδιαίτερα ελκυστική στις κατηγορίες της ελαφράς διασκέδασης, που συνήθως πωλούνταν σε σούπερ-μάρκετ και αεροδρόμια. Τα διαβάζουμε γρήγορα και δεν μας ενδιαφέρει να τα βάλουμε στη βιβλιοθήκη μας. Κάποιους τίτλους ίσως και να ντραπόμαστε να παραδεχτούμε ότι τους έχουμε διαβάσει, και σε τέτοιες περιπτώσεις οι ανώνυμες ψηφιακές εκδόσεις φαίνονται περισσότερο ελκυστικές. Έτσι, οι τεράστιες πωλήσεις του «Fifty Shades of Grey» πιθανότατα δεν θα συνέβαινε, αν δεν υπήρχαν τα e-books.

Οι αναγνώστες πιο «σοβαρών» ιστοριών, όπως τα περίπλοκα, μη επιστημονικής φαντασίας μυθιστορήματα, δύσκολα περνούν στο ψηφιακό βιβλίο. Φαίνεται να προτιμούν τον όγκο και τη διάρκεια, τις φυσικές απολαύσεις αυτού που ακόμα αποκαλούμε ‘πραγματικό βιβλίο’ – το είδος εκείνος που τελικά θέλεις να βάλεις στη βιβλιοθήκη σου.

Με άλλα λόγια, τα e-books μπορεί απλά να γίνουν μία ακόμη μορφή βιβλίου – μία ελαφρότερη, πιο αναλώσιμη μορφή. Και αυτό θα μπορούσε να ταιριάξει μια χαρά με την ανακάλυψη του ότι όσοι έχουν αγοράσει ένα ψηφιακό βιβλίο δεν σταμάτησαν απαραίτητα να αγοράζουν και τυπωμένα. Μάλιστα, σύμφωνα με την Pew, σχεδόν το 90% των αναγνωστών e-books συνεχίζουν να διαβάζουν τα κλασικά, τυπωμένα βιβλία. Απ’ ότι φαίνεται, οι δύο αυτές μορφές εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς.

Η εφεύρεση του Γουτεμβέργιου, που έχει επιβιώσει 500 χρόνια τεχνολογικών αναταραχών, μάλλον θα αντέξει και την ψηφιακή επίθεση. Και οφείλεται σε αυτή την αίσθηση που μας δίνει ένα καλοτυπωμένα, καλά βιβλιοδετημένο βιβλίο…

---

Πηγή: Η αμερικανική έκδοση της Wall Street Journal με τίτλο ‘Don’t Burn Your Books - Print Is Here to Stay’.

---

*