*
Ανασυγκρότηση
***
*
ΕΖΗΣΑ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟΤΕ
*
Τι απέγινε ο νέος που λαχταρούσε
«να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία»;
ΕΖΗΣΑ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟΤΕ
ΠΟΥ Η ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΣΙΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΣΤΟ ΧΕΡΙ
Γράφει ο Χρήστος Πριτσαπίδουλας
Έζησα τη Ιστορία του ελληνικού Τύπου περνώντας μέσα από τις αλλαγές που συντελέστηκαν στην τυπογραφία. Ξεκίνησα από ημερήσια εφημερίδα που η στοιχειοθεσία της γινόταν… στο χέρι, ένα ένα στοιχείο από την ξύλινη κάσα –για τον κορμό/κείμενα και τους τίτλους! Ο τρόπος ερχόταν από τη γέννηση της τυπογραφίας… Γουτεμβέργιο.
Είχε γοητεία, να βλέπεις τον κυρ Γιώργο. παλιό τυπογράφο, απόγονο εκδοτών-τυπογράφων, στο αφρόντιστο μαγαζί της μικρής πατρίδας να δουλεύει σοβαρός κι αμίλητος. Ετοίμαζε την εφημερίδα μόνος του, σχεδόν χωρίς λάθη. Ο εκδότης διευθυντής, ο κύριος Σώζων απλώς έφερνε την Ύλη. Από τις δημόσιες υπηρεσίες και κάποια θεματάκια που προέκυπταν τις μέρες εκείνες.
Το τυπογραφείο στεγαζόταν στο ίδιο που πρωτολειτούργησε το πιεστήριο. Δεκαετία του 1860. Έτσι ήταν γραμμένο πάνω του –το είχε παραλάβει ένας από τους βασικούς εκδότες που λειτούργησαν τη δημοσιογραφία στον τόπο. Σκεφθείτε μια σημερινή εφημερίδα ανοιγμένη σε δισέλιδο, στο κάθετο. Βάση του, ένα «τραπέζι» στενόμακρο. Ήταν χειροκίνητο. Ετοιμαζόταν η σελίδα, απλωνόταν το μαύρο μελάνι για να «γράψει» στο χαρτί, και χειροκίνητα έπεφτε μια μεταλλική πάνω της. Έτοιμη η μεγάλου σχήματος σελίδα. Τοποθετούνταν μετά η επόμενη σελίδα, η πίσω της προηγούμενης, και επαναλαμβάνονταν οι κινήσεις. Τι όμορφο αποτέλεσμα!
Στην άλλη τοπική εφημερίδα, ήταν κι αυτή ημερήσια, ο τρόπος στοιχειοθεσίας και εκτύπωσης διέφερε. Η Ύλη γινόταν μεταλλικές αράδες στη λινοτυπία, που σχημάτιζαν στήλες και στη συνέχεια ο τεχνίτης έφτιαχνε τη σελίδα. Η λινοτυπία ήταν μια μηχανική εγκατάσταση που η βάση της ήταν μια γραφομηχανή η οποία λειτουργούσε ένα μηχανισμό έγχυσης αντιμονίου. Τούτο όταν κρύωνε σχεδόν αμέσως σχημάτιζε την τυπογραφική αράδα. Όλα τα άλλα ακολουθούσαν την προηγούμενη μέθοδο ετοιμασίας, μόνο που η εκτύπωση συντελούταν κι αυτή μηχανικά σ’ ένα «επίπεδο πιεστήριο» που δεν χρειαζόταν η παρέμβαση τεχνίτη. Το τυπογραφικό φύλλο της εφημερίδας την άφηνε ανοιχτή –μετά ο τυπογράφος τη δίπλωνε στο σχήμα που ήθελε, στο σημερινό που βλέπουμε στο περίπτερο. Διαφορετική εντύπωση από την πρώτη που περιγράψαμε.
Τη δεύτερη εφημερίδα την εξέδιδε πρώην συνεργάτης του Γερμανού κατακτητή, ενώ την πρώτη ένας …καλός άνθρωπος κι αυτός βεβαίως εθνικόφρων και αγαπητός στο κοινό του.
Μια τρίτη εφημερίδα, εβδομαδιαία, υπήρξε πιο δημοσιογραφική, με τοπικά ρεπορτάζ, με σχολιάκια και άρθρα για ήθη έθιμα, εκκλησία. Μοσχοβολούσε λιβάνι κι αγάπη.
Προωθημένο πολιτικά το δημοσιογραφικό περιβάλλον στη μεγαλούπολη του νομού που ήταν ζωντανή και με δημιουργικούς πολίτες. Από εκείνη την περιοχή εκλεγόταν και ο μοναδικός βουλευτής της τότε Αριστεράς.
Ερώτημα: μπορούσε ένας νέος άνθρωπος να γεννηθεί (κανονικός) δημοσιογράφος στην επαρχία; Νομίζω με προϋποθέσεις. Να έχει έμφυτο δυναμισμό και να ‘ναι φιλοπερίεργος.
Ο αναγνώστης, τι διάβαζε στις πόλεις της χώρας; Ό, τι έφερνε το Πρακτορείο, το διαλαλούσε ο εφημεριδοπώλης στους δρόμους και …τους αγοραστές τους παρακολουθούσε, όχι πάντα διακριτικά, ο ασφαλίτης του οικείου αστυνομικού τμήματος. Ιδιαίτερη μεταχείριση επεφύλασσε σε κείνον που ανακάλυπτε ότι διάβαζε Αυγή ή Δημοκρατική Αλλαγή, ακόμη και κεντρώας τοποθέτησης: Αθηναϊκή, Βήμα, Νέα, Ελευθερία… Χωρίς πρόβλημα φακελώματος είχες αν διάβαζες Ακρόπολι, Απογευματινή, Βραδυνή, Εστία και προπαντός Ελεύθερο Κόσμο… Δεκαετίες ’50, ’60, μέχρι που η «Εθνοσωτήριος Επανάστασις» της 21ης Απριλίου 1967«καθάρισε» τη Δημοκρατία, έκλεισαν οι «κομμουνίζουσες» εφημερίδες κι απέμειναν όσες πουλούσαν πλέον τα έτοιμα κείμενα των υπηρετών της Χούντας πασπαλισμένα και με άφθονο αίμα και σπέρμα.
Γεννήθηκε τότε μια νέα γενιά δημοσιογράφων, περισσότερο υπάκουων στην Εξουσία, που η μετάλλαξή τους ντυνόταν και με δόσεις προοδευτικότητας. Οι ίδιοι υπηρέτησαν (μετά) και τη σημερινή δημοκρατία.
Τι απέγινε ο νέος που λαχταρούσε «να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία», όπως του είχε εντυπωθεί η εικόνα της στο καφενείο του πατέρα;
Ελάχιστες εφημερίδες απέμειναν με την επιβολή της δικτατορίας. Όσες πόρτες κι αν χτύπησε, δεν του άνοιξαν… «Δεν προσλαμβάνουμε…», «Ούτε βοηθούς παίρνουμε…», «Είμαστε έτοιμοι να κλείσουμε…» ήταν η απάντηση. Κάποιες φορές τον δέχτηκαν στη διόρθωση για κάλυψη αδειούχων. Ανασφάλιστος. Μια φορά η δουλειά εξελίχτηκε σε δράμα. «Νέα Πολιτεία» λεγόταν η εφημερίδα. Η «ημιεπίσημη της Χούντας του Παπαδόπουλου». Η στελέχωσή της στηρίχτηκε σε παλιούς …Τροτσκιστές (εκ των υστέρων το έμαθε, ήμουν προβατάκι του θεού).
Γράφει ο Χρήστος Πριτσαπίδουλας
Έζησα τη Ιστορία του ελληνικού Τύπου περνώντας μέσα από τις αλλαγές που συντελέστηκαν στην τυπογραφία. Ξεκίνησα από ημερήσια εφημερίδα που η στοιχειοθεσία της γινόταν… στο χέρι, ένα ένα στοιχείο από την ξύλινη κάσα –για τον κορμό/κείμενα και τους τίτλους! Ο τρόπος ερχόταν από τη γέννηση της τυπογραφίας… Γουτεμβέργιο.
Είχε γοητεία, να βλέπεις τον κυρ Γιώργο. παλιό τυπογράφο, απόγονο εκδοτών-τυπογράφων, στο αφρόντιστο μαγαζί της μικρής πατρίδας να δουλεύει σοβαρός κι αμίλητος. Ετοίμαζε την εφημερίδα μόνος του, σχεδόν χωρίς λάθη. Ο εκδότης διευθυντής, ο κύριος Σώζων απλώς έφερνε την Ύλη. Από τις δημόσιες υπηρεσίες και κάποια θεματάκια που προέκυπταν τις μέρες εκείνες.
Το τυπογραφείο στεγαζόταν στο ίδιο που πρωτολειτούργησε το πιεστήριο. Δεκαετία του 1860. Έτσι ήταν γραμμένο πάνω του –το είχε παραλάβει ένας από τους βασικούς εκδότες που λειτούργησαν τη δημοσιογραφία στον τόπο. Σκεφθείτε μια σημερινή εφημερίδα ανοιγμένη σε δισέλιδο, στο κάθετο. Βάση του, ένα «τραπέζι» στενόμακρο. Ήταν χειροκίνητο. Ετοιμαζόταν η σελίδα, απλωνόταν το μαύρο μελάνι για να «γράψει» στο χαρτί, και χειροκίνητα έπεφτε μια μεταλλική πάνω της. Έτοιμη η μεγάλου σχήματος σελίδα. Τοποθετούνταν μετά η επόμενη σελίδα, η πίσω της προηγούμενης, και επαναλαμβάνονταν οι κινήσεις. Τι όμορφο αποτέλεσμα!
Στην άλλη τοπική εφημερίδα, ήταν κι αυτή ημερήσια, ο τρόπος στοιχειοθεσίας και εκτύπωσης διέφερε. Η Ύλη γινόταν μεταλλικές αράδες στη λινοτυπία, που σχημάτιζαν στήλες και στη συνέχεια ο τεχνίτης έφτιαχνε τη σελίδα. Η λινοτυπία ήταν μια μηχανική εγκατάσταση που η βάση της ήταν μια γραφομηχανή η οποία λειτουργούσε ένα μηχανισμό έγχυσης αντιμονίου. Τούτο όταν κρύωνε σχεδόν αμέσως σχημάτιζε την τυπογραφική αράδα. Όλα τα άλλα ακολουθούσαν την προηγούμενη μέθοδο ετοιμασίας, μόνο που η εκτύπωση συντελούταν κι αυτή μηχανικά σ’ ένα «επίπεδο πιεστήριο» που δεν χρειαζόταν η παρέμβαση τεχνίτη. Το τυπογραφικό φύλλο της εφημερίδας την άφηνε ανοιχτή –μετά ο τυπογράφος τη δίπλωνε στο σχήμα που ήθελε, στο σημερινό που βλέπουμε στο περίπτερο. Διαφορετική εντύπωση από την πρώτη που περιγράψαμε.
Τη δεύτερη εφημερίδα την εξέδιδε πρώην συνεργάτης του Γερμανού κατακτητή, ενώ την πρώτη ένας …καλός άνθρωπος κι αυτός βεβαίως εθνικόφρων και αγαπητός στο κοινό του.
Μια τρίτη εφημερίδα, εβδομαδιαία, υπήρξε πιο δημοσιογραφική, με τοπικά ρεπορτάζ, με σχολιάκια και άρθρα για ήθη έθιμα, εκκλησία. Μοσχοβολούσε λιβάνι κι αγάπη.
Προωθημένο πολιτικά το δημοσιογραφικό περιβάλλον στη μεγαλούπολη του νομού που ήταν ζωντανή και με δημιουργικούς πολίτες. Από εκείνη την περιοχή εκλεγόταν και ο μοναδικός βουλευτής της τότε Αριστεράς.
Ερώτημα: μπορούσε ένας νέος άνθρωπος να γεννηθεί (κανονικός) δημοσιογράφος στην επαρχία; Νομίζω με προϋποθέσεις. Να έχει έμφυτο δυναμισμό και να ‘ναι φιλοπερίεργος.
Ο αναγνώστης, τι διάβαζε στις πόλεις της χώρας; Ό, τι έφερνε το Πρακτορείο, το διαλαλούσε ο εφημεριδοπώλης στους δρόμους και …τους αγοραστές τους παρακολουθούσε, όχι πάντα διακριτικά, ο ασφαλίτης του οικείου αστυνομικού τμήματος. Ιδιαίτερη μεταχείριση επεφύλασσε σε κείνον που ανακάλυπτε ότι διάβαζε Αυγή ή Δημοκρατική Αλλαγή, ακόμη και κεντρώας τοποθέτησης: Αθηναϊκή, Βήμα, Νέα, Ελευθερία… Χωρίς πρόβλημα φακελώματος είχες αν διάβαζες Ακρόπολι, Απογευματινή, Βραδυνή, Εστία και προπαντός Ελεύθερο Κόσμο… Δεκαετίες ’50, ’60, μέχρι που η «Εθνοσωτήριος Επανάστασις» της 21ης Απριλίου 1967«καθάρισε» τη Δημοκρατία, έκλεισαν οι «κομμουνίζουσες» εφημερίδες κι απέμειναν όσες πουλούσαν πλέον τα έτοιμα κείμενα των υπηρετών της Χούντας πασπαλισμένα και με άφθονο αίμα και σπέρμα.
Γεννήθηκε τότε μια νέα γενιά δημοσιογράφων, περισσότερο υπάκουων στην Εξουσία, που η μετάλλαξή τους ντυνόταν και με δόσεις προοδευτικότητας. Οι ίδιοι υπηρέτησαν (μετά) και τη σημερινή δημοκρατία.
Τι απέγινε ο νέος που λαχταρούσε «να υπηρετήσει τη δημοσιογραφία», όπως του είχε εντυπωθεί η εικόνα της στο καφενείο του πατέρα;
Ελάχιστες εφημερίδες απέμειναν με την επιβολή της δικτατορίας. Όσες πόρτες κι αν χτύπησε, δεν του άνοιξαν… «Δεν προσλαμβάνουμε…», «Ούτε βοηθούς παίρνουμε…», «Είμαστε έτοιμοι να κλείσουμε…» ήταν η απάντηση. Κάποιες φορές τον δέχτηκαν στη διόρθωση για κάλυψη αδειούχων. Ανασφάλιστος. Μια φορά η δουλειά εξελίχτηκε σε δράμα. «Νέα Πολιτεία» λεγόταν η εφημερίδα. Η «ημιεπίσημη της Χούντας του Παπαδόπουλου». Η στελέχωσή της στηρίχτηκε σε παλιούς …Τροτσκιστές (εκ των υστέρων το έμαθε, ήμουν προβατάκι του θεού).
Αντικατέστησα μεγαλύτερό του σε ηλικία φίλο, Δεν συμπληρώθηκε μήνας κι απολύθηκε αυτός, ο αδερφός του και κάποιοι άλλοι. Τι είχε συμβεί; Ο Λαδάς πήρε την κατάσταση στο χέρι του γιατί δεν άντεχε την παρέκκλιση. Ο Παπαδόπουλος το έφαγε και δε μίλησε. Προσλήφθηκαν καθαρόαιμοι ιδεολογικοί υπηρέτες της Κατάστασης.
Μεταπολίτευση. Άνοιξε το παράθυρο και μπήκε φως. Νέες εφημερίδες, νέες επαγγελματικές ανάγκες, πολιτικοποίηση των πάντων. Η συνέχεια μια άλλη μέρα.
Μεταπολίτευση. Άνοιξε το παράθυρο και μπήκε φως. Νέες εφημερίδες, νέες επαγγελματικές ανάγκες, πολιτικοποίηση των πάντων. Η συνέχεια μια άλλη μέρα.
---
harddog
---
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου