*
Ανασυγκρότηση
***
*
«Τρέξαμε πολλοί τότε και δουλέψαμεγια την έκδοσή της που ομολογουμένως χάλασε κόσμο. Το πρόβλημα ήταν πού θα βρίσκαμε χαρτί, γιατί ο Οργανισμός Χάρτου δεν μας έδινε. Τα μεγάλα τότε συγκροτήματα, κυρίως ο ΔΟΛ, δεν ήθελαν αυτή την έκδοση. Εμφανίστηκε όμως στην ΕΣΗΕΑ ο Κίτσος και είπε: "Σας δίνω εγώ το χαρτί!". Έτσι βγήκε αυτή η εφημερίδα και, μάλιστα, όχι σε χαρτί εφημερίδας, αλλά βιβλίου.
» Ήταν ξημερώματα της 12ης Μαΐου του 1975, όταν, ενώ δουλεύαμε στο τυπογραφείο της οδού Γερανίου, εμφανίστηκε ο άγνωστος σε όλους μας Τεγόπουλος. Πλησίασε τον Φιλιππόπουλο και τα λέγανε για κάμποση ώρα. Τότε έγινε η αρχική συμφωνία για την έκδοση της "Ελευθεροτυπίας".
» Ο Φιλιππόπουλος είπε στον Τεγόπουλο: "Εγώ έχω τον τίτλο και τους συντάκτες. Βάζεις εσύ τα λεφτά;" Ο τίτλος "Ελευθεροτυπία" ανήκε σε ένα περιοδικό που έβγαζε ο Φιλιππόπουλος πριν και μετά τη δικτατορία. Να προσθέσω ότι, μετά την έκδοση της "Αδέσμευτης Γνώμης", οι εκδότες παραιτήθηκαν από τη σκληρή τους στάση. Τα έδωσαν όλα. Ήταν η πιο επιτυχημένη απεργιακή κινητοποίηση στην ιστορία της ΕΣΗΕΑ»
Το πρόβλημα με τον τίτλο
Όπως αναφέρθηκε, ο τίτλος Ελευθεροτυπία ανήκε στον Αλέκο Φιλιππόπουλο και αυτό, φυσικά, δεν άρεσε στους δυο εκδότες. Τη νύχτα, πριν το πιεστήριο της οδού Κολοκοτρώνη αρχίσει την εκτύπωση της νέας εφημερίδας, οι Τεγόπουλός και Σιαμαντάς κάλεσαν τον Φιλιππόπουλο και τον πίεσαν να τους παραχωρήσει τον τίτλο που ανήκε σε περιοδικό του. «Δεν είναι δυνατόν να βγαίνει εφημερίδα χωρίς ιδιοκτησία τίτλου» του είπαν και μετά από προσπάθεια τον έπεισαν. «Ο Φιλιππόπουλος υποχώρησε κι έτσι, έστω και λεκτικά, η εφημερίδα των συντακτών έγινε εφημερίδα των εκδοτών» γράφει ο Σ.Φ.
Ήταν εφημερίδα των συντακτών;
Η διαφήμιση της Ελευθεροτυπίας πάτησε πάνω στο σλόγκαν που ανέφερε ότι ανήκει στους συντάκτες της και ότι το 80% των κερδών διανέμονται σε αυτούς. Ήταν αλήθεια; Να δούμε τι λέει ο Σεραφείμ Φυντανίδης:
«Λίγο πριν από την έκδοση, οι εκδότες είχαν δώσει συνέντευξη Τύπου και είχανε πει, αλλά χωρίς να έχουν βάλει υπογραφή, ότι το 80% των κερδών θα το παίρνουν οι συντάκτες. Είναι γεγονός ότι αυτό το 80% ποτέ δεν δόθηκε, καθώς τα κέρδη πάντοτε πήγαιναν σε επενδύσεις ή σε άλλες δαπάνες. Όταν ξεκίνησε η "Ε" και λίγο αργότερα η "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", όλα γίνονταν σε νοικιασμένα γραφεία, νοικιασμένα τυπογραφεία, νοικιασμένα πιεστήρια».
Οι σχέσεις Τεγόπουλου – Σιαμαντά
Οι σχέσεις των δυο συνεκδοτών δεν ήταν ανέφελες. Κάποια στιγμή, μάλιστα, ο Τεγόπουλος επιχείρησε να εμφανίζεται μόνο αυτός στην ταυτότητα της εφημερίδας χωρίς το όνομα του συνεταίρου του, πράγμα που προκάλεσε άμεση αντίδραση του Σιαμαντά. Διαβάζουμε από το «31 Αξέχαστα Χρόνια»:
«Λίγες εβδομάδες μετά την 21η Ιουλίου του 1975, εκδηλώθηκε η πρώτη σύγκρουση Τεγόπουλου-Σιαμαντά. Στην αρχή, η εφημερίδα έβγαινε ως "Ελευθεροτυπία – Εκδόσεις Α.Ε". Ένα πρωί όμως ο Σιαμαντάς άνοιξε την εφημερίδα και είδε κάτι άλλο: "Εκδόσεις Χ.Κ. Τεγόπουλος Α.Ε.".
Έξαλλος, πήγε στον Κίτσο και διαμαρτυρήθηκε. Δεν ξέρω τι ακριβώς είπαν μεταξύ τους, αλλά την άλλη μέρα προστέθηκε το "Χρήστος Σιαμαντάς, συνεκδότης". Από τότε όμως άρχισαν να ψυχραίνονται οι σχέσεις των δύο, ώσπου ξέσπασε και η κόντρα με τον Αλέκο Φιλιππόπουλο, που κατέληξε στην απόλυσή του στις 2 Απριλίου του ’76».
* Ολόκληρος ο τίτλος του βιβλίου του Σεραφείμ Φυντανίδη, των εκδόσεων Πατάκη, είναι: «31 αξέχαστα χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της "Ελευθεροτυπίας" και της "Κυριακάτικης Ε"»
** Στη φωτογραφία, στο πλαίσιο με τις κόκκινες γραμμές, από αριστερά, Χρήστος Σιαμαντάς, Σεραφείμ Φυντανίδης, Κίτσος Τεγόπουλος.
*** Στη δεύτερη εικόνα το πρώτο φύλλο της Ε με ημερομηνία 21 Ιουλίου 1975.
Ανασυγκρότηση
***
*
...και τα «μυστικά» της Ελευθεροτυπίας
ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΥΝΕΚΔΟΤΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΓΡΑΨΕΙ Ο ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΥ
Ο Χρήστος Σιαμαντάς είναι ο τρίτος από τους βασικούς πυλώνες της παλιάς –της θρυλικής πια– Ελευθεροτυπίας που φεύγει από τη ζωή μετά από τον Κίτσο Τεγόπουλο και τον Σεραφείμ Φυντανίδη. Ο θάνατός του, στα 85 χρόνια του, κλείνει την αυλαία των ηγετών της Ελευθεροτυπίας, μιας εφημερίδας, που όπως γράφει ο Φυντανίδης στο βιβλίο του «31 Αξέχαστα Χρόνια*», βγήκε για την κ@υλα@ του Τεγόπουλου. Τουλάχιστον αυτό είχε πει ο Κίτσος, ο οποίο αποκρινόμενος στην ερώτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή «γιατί έβγαλες αυτή την εφημερίδα;» απάντησε: «Θέλω να σας πω ότι το έκανα για την κ@ύλ@ μου» (την τελευταία λέξη την είπε σχεδόν ψιθυριστά και δεν ξέρω αν την άκουσε ο Καραμανλής, που είχε προβλήματα με την ακοή του)», αναφέρει ο Φυντανίδης.
Ο αείμνηστος ιστορικός διευθυντής της Ελευθεροπτυπίας γράφει για τον καταπληκτικό τρόπο που κυκλοφόρησε η εφημερίδα και παγιώθηκε από την πρώτη στιγμή:
«(…) Είναι καταπληκτικό το πώς ξεκίνησε αυτή η εφημερίδα. Σχεδόν χωρίς λεφτά. Οι συνεκδότες Τεγόπουλος και Σιαμαντάς έβαλαν κάτι λίγα, αλλά δεν αρκούσαν. Το "προξενιό" στους δύο συνεκδότες το είχε κάνει ο Αλέκος Φιλιππόπουλος. Όμως, ο Κίτσος έλεγε: "Να διαδίδετε ότι έχω πολλά λεφτά. Καλύτερα να με φοβούνται παρά να με λυπούνται". Τότε, έπαιξε σημαντικό ρόλο ένας άνθρωπος που έμελλε να είναι ένας πολύ άξιος και ακούραστος οικονομικός διευθυντής της "Ε" για τριαντατρία χρόνια. Ο Διονύσης Αυγουστινιάτος που αποχώρησε από την εφημερίδα στις 30.5.2007 λόγω γήρατος (ήταν ήδη ογδόντα τεσσάρων ετών). Πριν από τη δικτατορία, δούλευε στο λογιστήριο της "Ελευθερίας" του Πάνου Κόκκα. Εκεί, πρωτογνώρισε τον Κίτσο Τεγόπουλο, όταν πήγαινε για να δώσει διαφημίσεις των βιβλίων που εξέδιδε, κυρίως της εγκυκλοπαίδειας "Δομή"».
Το δάνειο από την Εθνική
Γιατί ο Αυγουστιανάτος αποδείχτηκε τόσο χρήσιμος για την Ε, το εξηγεί πιο κάτω ο Φυντανίδης:
«Όταν ο Τεγόπουλος και ο Σιαμαντάς αποφάσισαν να εκδώσουν την "Ε" στο κτίριο του πρώην "Έθνους", στην Κολοκοτρώνη, χρησιμοποιώντας τα γραφεία, τα τυπογραφεία και το πιεστήριό του, γνωρίστηκαν καλύτερα με τον Αυγουστινιάτο. Αυτός ήταν που κατάφερε αργότερα με διάφορους ελιγμούς να εξασφαλίσει από την Εθνική Τράπεζα ένα δάνειο εκατόν πενήντα χιλιάδων δραχμών ώστε να μπορέσει η εφημερίδα να συνεχίσει την έκδοσή της. Εγγύηση ήταν τα έσοδα από την κυκλοφορία, όπως και τα διαφημιστικά κάθε επομένου τριμήνου. Η "Ε" από την πρώτη μέρα είχε μεγάλη κυκλοφορία, πάνω από εξήντα χιλιάδες φύλλα. Σε αντίθεση με άλλες εφημερίδες, κυκλοφορούσε κάθε μέρα με δεκαέξι σελίδες».
Πώς βγήκε
Η βαθύτερη ρίζα της Ελευθεροτυπίας χάνεται στο μακρινό 1975, στη μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση των δημοσιογράφων που εξέδωσαν –με μεγάλη επιτυχία– το απεργιακό φύλλο «Αδέσμευτη Γνώμη». Πολλοί δημοσιογράφοι έσπευσαν να βοηθήσουν και η εφημερίδα σάρωσε! Γράφει ο Σεραφείμ Φυντανίδης για την απεργιακή εφημερίδα και το πώς συνδέεται με την έκδοση της Ελευθεροτυπίας:
Ο Χρήστος Σιαμαντάς είναι ο τρίτος από τους βασικούς πυλώνες της παλιάς –της θρυλικής πια– Ελευθεροτυπίας που φεύγει από τη ζωή μετά από τον Κίτσο Τεγόπουλο και τον Σεραφείμ Φυντανίδη. Ο θάνατός του, στα 85 χρόνια του, κλείνει την αυλαία των ηγετών της Ελευθεροτυπίας, μιας εφημερίδας, που όπως γράφει ο Φυντανίδης στο βιβλίο του «31 Αξέχαστα Χρόνια*», βγήκε για την κ@υλα@ του Τεγόπουλου. Τουλάχιστον αυτό είχε πει ο Κίτσος, ο οποίο αποκρινόμενος στην ερώτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή «γιατί έβγαλες αυτή την εφημερίδα;» απάντησε: «Θέλω να σας πω ότι το έκανα για την κ@ύλ@ μου» (την τελευταία λέξη την είπε σχεδόν ψιθυριστά και δεν ξέρω αν την άκουσε ο Καραμανλής, που είχε προβλήματα με την ακοή του)», αναφέρει ο Φυντανίδης.
Ο αείμνηστος ιστορικός διευθυντής της Ελευθεροπτυπίας γράφει για τον καταπληκτικό τρόπο που κυκλοφόρησε η εφημερίδα και παγιώθηκε από την πρώτη στιγμή:
«(…) Είναι καταπληκτικό το πώς ξεκίνησε αυτή η εφημερίδα. Σχεδόν χωρίς λεφτά. Οι συνεκδότες Τεγόπουλος και Σιαμαντάς έβαλαν κάτι λίγα, αλλά δεν αρκούσαν. Το "προξενιό" στους δύο συνεκδότες το είχε κάνει ο Αλέκος Φιλιππόπουλος. Όμως, ο Κίτσος έλεγε: "Να διαδίδετε ότι έχω πολλά λεφτά. Καλύτερα να με φοβούνται παρά να με λυπούνται". Τότε, έπαιξε σημαντικό ρόλο ένας άνθρωπος που έμελλε να είναι ένας πολύ άξιος και ακούραστος οικονομικός διευθυντής της "Ε" για τριαντατρία χρόνια. Ο Διονύσης Αυγουστινιάτος που αποχώρησε από την εφημερίδα στις 30.5.2007 λόγω γήρατος (ήταν ήδη ογδόντα τεσσάρων ετών). Πριν από τη δικτατορία, δούλευε στο λογιστήριο της "Ελευθερίας" του Πάνου Κόκκα. Εκεί, πρωτογνώρισε τον Κίτσο Τεγόπουλο, όταν πήγαινε για να δώσει διαφημίσεις των βιβλίων που εξέδιδε, κυρίως της εγκυκλοπαίδειας "Δομή"».
Το δάνειο από την Εθνική
Γιατί ο Αυγουστιανάτος αποδείχτηκε τόσο χρήσιμος για την Ε, το εξηγεί πιο κάτω ο Φυντανίδης:
«Όταν ο Τεγόπουλος και ο Σιαμαντάς αποφάσισαν να εκδώσουν την "Ε" στο κτίριο του πρώην "Έθνους", στην Κολοκοτρώνη, χρησιμοποιώντας τα γραφεία, τα τυπογραφεία και το πιεστήριό του, γνωρίστηκαν καλύτερα με τον Αυγουστινιάτο. Αυτός ήταν που κατάφερε αργότερα με διάφορους ελιγμούς να εξασφαλίσει από την Εθνική Τράπεζα ένα δάνειο εκατόν πενήντα χιλιάδων δραχμών ώστε να μπορέσει η εφημερίδα να συνεχίσει την έκδοσή της. Εγγύηση ήταν τα έσοδα από την κυκλοφορία, όπως και τα διαφημιστικά κάθε επομένου τριμήνου. Η "Ε" από την πρώτη μέρα είχε μεγάλη κυκλοφορία, πάνω από εξήντα χιλιάδες φύλλα. Σε αντίθεση με άλλες εφημερίδες, κυκλοφορούσε κάθε μέρα με δεκαέξι σελίδες».
Πώς βγήκε
Η βαθύτερη ρίζα της Ελευθεροτυπίας χάνεται στο μακρινό 1975, στη μεγάλη απεργιακή κινητοποίηση των δημοσιογράφων που εξέδωσαν –με μεγάλη επιτυχία– το απεργιακό φύλλο «Αδέσμευτη Γνώμη». Πολλοί δημοσιογράφοι έσπευσαν να βοηθήσουν και η εφημερίδα σάρωσε! Γράφει ο Σεραφείμ Φυντανίδης για την απεργιακή εφημερίδα και το πώς συνδέεται με την έκδοση της Ελευθεροτυπίας:
» Ήταν ξημερώματα της 12ης Μαΐου του 1975, όταν, ενώ δουλεύαμε στο τυπογραφείο της οδού Γερανίου, εμφανίστηκε ο άγνωστος σε όλους μας Τεγόπουλος. Πλησίασε τον Φιλιππόπουλο και τα λέγανε για κάμποση ώρα. Τότε έγινε η αρχική συμφωνία για την έκδοση της "Ελευθεροτυπίας".
» Ο Φιλιππόπουλος είπε στον Τεγόπουλο: "Εγώ έχω τον τίτλο και τους συντάκτες. Βάζεις εσύ τα λεφτά;" Ο τίτλος "Ελευθεροτυπία" ανήκε σε ένα περιοδικό που έβγαζε ο Φιλιππόπουλος πριν και μετά τη δικτατορία. Να προσθέσω ότι, μετά την έκδοση της "Αδέσμευτης Γνώμης", οι εκδότες παραιτήθηκαν από τη σκληρή τους στάση. Τα έδωσαν όλα. Ήταν η πιο επιτυχημένη απεργιακή κινητοποίηση στην ιστορία της ΕΣΗΕΑ»
Το πρόβλημα με τον τίτλο
Όπως αναφέρθηκε, ο τίτλος Ελευθεροτυπία ανήκε στον Αλέκο Φιλιππόπουλο και αυτό, φυσικά, δεν άρεσε στους δυο εκδότες. Τη νύχτα, πριν το πιεστήριο της οδού Κολοκοτρώνη αρχίσει την εκτύπωση της νέας εφημερίδας, οι Τεγόπουλός και Σιαμαντάς κάλεσαν τον Φιλιππόπουλο και τον πίεσαν να τους παραχωρήσει τον τίτλο που ανήκε σε περιοδικό του. «Δεν είναι δυνατόν να βγαίνει εφημερίδα χωρίς ιδιοκτησία τίτλου» του είπαν και μετά από προσπάθεια τον έπεισαν. «Ο Φιλιππόπουλος υποχώρησε κι έτσι, έστω και λεκτικά, η εφημερίδα των συντακτών έγινε εφημερίδα των εκδοτών» γράφει ο Σ.Φ.
Ήταν εφημερίδα των συντακτών;
Η διαφήμιση της Ελευθεροτυπίας πάτησε πάνω στο σλόγκαν που ανέφερε ότι ανήκει στους συντάκτες της και ότι το 80% των κερδών διανέμονται σε αυτούς. Ήταν αλήθεια; Να δούμε τι λέει ο Σεραφείμ Φυντανίδης:
«Λίγο πριν από την έκδοση, οι εκδότες είχαν δώσει συνέντευξη Τύπου και είχανε πει, αλλά χωρίς να έχουν βάλει υπογραφή, ότι το 80% των κερδών θα το παίρνουν οι συντάκτες. Είναι γεγονός ότι αυτό το 80% ποτέ δεν δόθηκε, καθώς τα κέρδη πάντοτε πήγαιναν σε επενδύσεις ή σε άλλες δαπάνες. Όταν ξεκίνησε η "Ε" και λίγο αργότερα η "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", όλα γίνονταν σε νοικιασμένα γραφεία, νοικιασμένα τυπογραφεία, νοικιασμένα πιεστήρια».
Οι σχέσεις Τεγόπουλου – Σιαμαντά
Οι σχέσεις των δυο συνεκδοτών δεν ήταν ανέφελες. Κάποια στιγμή, μάλιστα, ο Τεγόπουλος επιχείρησε να εμφανίζεται μόνο αυτός στην ταυτότητα της εφημερίδας χωρίς το όνομα του συνεταίρου του, πράγμα που προκάλεσε άμεση αντίδραση του Σιαμαντά. Διαβάζουμε από το «31 Αξέχαστα Χρόνια»:
«Λίγες εβδομάδες μετά την 21η Ιουλίου του 1975, εκδηλώθηκε η πρώτη σύγκρουση Τεγόπουλου-Σιαμαντά. Στην αρχή, η εφημερίδα έβγαινε ως "Ελευθεροτυπία – Εκδόσεις Α.Ε". Ένα πρωί όμως ο Σιαμαντάς άνοιξε την εφημερίδα και είδε κάτι άλλο: "Εκδόσεις Χ.Κ. Τεγόπουλος Α.Ε.".
Έξαλλος, πήγε στον Κίτσο και διαμαρτυρήθηκε. Δεν ξέρω τι ακριβώς είπαν μεταξύ τους, αλλά την άλλη μέρα προστέθηκε το "Χρήστος Σιαμαντάς, συνεκδότης". Από τότε όμως άρχισαν να ψυχραίνονται οι σχέσεις των δύο, ώσπου ξέσπασε και η κόντρα με τον Αλέκο Φιλιππόπουλο, που κατέληξε στην απόλυσή του στις 2 Απριλίου του ’76».
* Ολόκληρος ο τίτλος του βιβλίου του Σεραφείμ Φυντανίδη, των εκδόσεων Πατάκη, είναι: «31 αξέχαστα χρόνια στο ξύλινο τιμόνι της "Ελευθεροτυπίας" και της "Κυριακάτικης Ε"»
** Στη φωτογραφία, στο πλαίσιο με τις κόκκινες γραμμές, από αριστερά, Χρήστος Σιαμαντάς, Σεραφείμ Φυντανίδης, Κίτσος Τεγόπουλος.
*** Στη δεύτερη εικόνα το πρώτο φύλλο της Ε με ημερομηνία 21 Ιουλίου 1975.
---
---
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου