*
Ανασυγκρότηση
***
*
Γράφει ο Γιάννος Γιαννόπουλος*
Με την ανεργία να καλπάζει και τις απολύσεις να αποτελούν καθημερινό φαινόμενο, είναι μάλλον αναμενόμενο να απολύονται εργαζόμενοι και την Πρωταπριλιά.
*
Συνθήκες εργασίας πολύ γνωστές και στα ΜΜΕ
ΕΛΛΑΚΤΩΡ:
Τώρα και εργαζόμενοι offshore
Μια ιδιαίτερη ιστορία από την ζούγκλα με τα “μπλοκάκια”
Γράφει ο Γιάννος Γιαννόπουλος*
Με την ανεργία να καλπάζει και τις απολύσεις να αποτελούν καθημερινό φαινόμενο, είναι μάλλον αναμενόμενο να απολύονται εργαζόμενοι και την Πρωταπριλιά.
Μόνο που ορισμένες ιστορίες θα έμοιαζαν με φάρσες, αν δεν ήταν τόσο εξοργιστικές, όπως η συγκεκριμένη: Πριν λίγες βδομάδες, σε μια από τις θυγατρικές εταιρίες της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, του κατασκευαστικού και μελετητικού τεχνικού ομίλου που έχει γίνει γνωστός από την εμπλοκή του στα δημόσια έργα στην Ελλάδα, στην οποία δραστηριοποιείται η διάσημη, ή και διαβόητη[1], οικογένεια Μπόμπολα, ζητήθηκε από τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες να υπογράψουν μια ατομική σύμβαση, που ούτε λίγο ούτε πολύ προέβλεπε:
Η αλήθεια είναι βέβαια πως η συγκεκριμένη εργαζόμενη δεν ήταν ακριβώς “κανονική”. Ανήκε σε εκείνη την ειδική κατηγορία των χιλιάδων εργαζομένων που αμοίβονται με “μπλοκάκι”, εμφανίζονται δηλαδή ως συνεργάτες των αφεντικών τους, κόβουν Δελτία Παροχής Υπηρεσιών, δεν συνάπτουν συμβάσεις εργασίας, αλλά έργου, και έχουν μια από τις -πολλές πλέον- μορφές επισφαλούς εργασιακής σχέσης. Το μπλοκάκι άρχισε να εφαρμόζεται ως εργασιακό καθεστώς πρώτα στους κλάδους που εμφάνιζαν μεγάλα ποσοστά αυταπασχόλησης, όπως οι δικηγόροι, οι μηχανικοί και οι δημοσιογράφοι, όπου οι σχέσεις επιχειρήσεων με εξωτερικούς συνεργάτες ήταν αρκετά διαδεδομένη πρακτική. Μόνο που με τα χρόνια, η διάρθρωση των κλάδων αυτών άλλαξε, οι συνεργάτες μετατράπηκαν σε υπαλλήλους, δεν άλλαξαν όμως και οι σχέσεις τους με τις επιχειρήσεις. Σε μια σειρά από κλάδους, όπως και ο κλάδος της μελέτης και της κατασκευής, το μπλοκάκι αποτελεί τη μαζικότερη συνθήκη απασχόλησης. Το να εργάζεσαι υπό αυτό το καθεστώς σημαίνει ότι όλα σου τα δικαιώματα, ακόμα και αυτά τα λίγα που έχουν απομείνει μετά από 6 χρόνια μνημονίων, είναι στη διακριτική ευχέρεια της εργοδοσίας: οι άδειες, τα δώρα, η αποζημίωση ή η προειδοποίηση σε περίπτωση απόλυσης, οι ειδικές άδειες και τα επιδόματα εγκυμοσύνης και λοχείας. Βασικός λόγος δε, που εφαρμόζεται αυτή η πρακτική, είναι να μην καταβάλλονται οι εργοδοτικές εισφορές προς το ΙΚΑ· ειδική συνθήκη που έχει φέρει εξάλλου το ζήτημα στην επιφάνεια και ενόψει της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης.
Πάνω στο έδαφος αυτής της πραγματικότητας, η ΕΛΛΑΚΤΩΡ ήρθε να εγκαινιάσει μια ακόμη “καινοτομία”: να συνάψει συμβάσεις αγγλικού δικαίου για τη θυγατρική της που εδρεύει στην Αγγλία, της οποίας οι εργαζόμενοι δουλεύουν βέβαια στην Ελλάδα, δίπλα στους υπόλοιπους. Η εργοδοσία αρνήθηκε βέβαια στις μετέπειτα συναντήσεις με το σωματείο να αναγνωρίσει την υπάλληλο, η οποία μπαινόβγαινε καθημερινά επί 4 χρόνια στα γραφεία της εταιρίας, υπογράφοντας αλλεπάλληλες “συμβάσεις έργου”[3], όπως συμβαίνει με όλους τους μπλοκάκηδες. Διεμήνυσε, ταυτόχρονα, ότι θεωρεί απολύτως λογικό να εφαρμόζονται τέτοιες συμβάσεις στις επιχειρήσεις της που δεν εδρεύουν στην Ελλάδα, ασχέτως του γεγονότος ότι οι εργαζόμενοί τους εδρεύουν στη Νέα Κηφισιά.
Υπάρχει μια ακόμα ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, ή όχι και τόσο λεπτομέρεια, για την ίδια τη σύμβαση: Ο σωστός όρος για να την περιγράψουμε, δεν θα ήταν μάλλον “αγγλικού δικαίου”, αλλά offshore. Γιατί και με βάση το αγγλικό δίκαιο και τον IR35[4], απαγορεύεται να απασχολούνται εργαζόμενοι και να εμφανίζονται ως συνεργάτες, ώστε να μην αποφεύγουν οι επιχειρήσεις φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Ο συγκεκριμένος όμιλος έρχεται όμως να παραβιάσει το αγγλικό δίκαιο σε ελληνικό έδαφος, όπου δεν μπορούν φυσικά να επέμβουν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της Αγγλίας. Οι αρμόδιοι ελληνικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί, είτε δεν ασχολούνται, είτε κάνουν τα στραβά μάτια ακόμα και όταν επιθεωρούν επιχειρήσεις με εκατοντάδες μπλοκάκηδες εργαζομένους, παρότι βέβαια υπάρχουν και εξαιρέσεις. Οι υπαρκτές εξαιρέσεις αποδεικνύουν ότι συντελείται παρανομία, και ότι εάν εφαρμοζόταν έστω και το εναπομείναν νομικό πλαίσιο, θα μπορούσε να σταματήσει αυτή η πρακτική που δεν ζημιώνει μόνο τους εργαζόμενους, αλλά και το ελληνικό δημόσιο που χάνει τεράστια ποσά από την εισφοροδιαφυγή.
Θα περίμενε κανείς από μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, που είχε κάνει παντιέρα το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων[5], τουλάχιστον να επιχειρήσει να επιβάλλει “την νομιμότητα” σε αυτούς τους τομείς. Το αντίθετο συμβαίνει όμως. Από τη μία, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας παραπέμπει σε μελλοντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες την επίλυση του ζητήματος[6]. Από την άλλη, την ίδια στιγμή το καθεστώς με τα μπλοκάκια αρχίζει να βρίσκει εφαρμογή και στο δημόσιο τομέα, με τελευταίο παράδειγμα την προκήρυξη προσλήψεων εργαζομένων στις υπηρεσίες καθαριότητας των δομών υγείας, χωρίς εργολάβους μεσάζοντες, αλλά και χωρίς συμβάσεις εργασίας[7], με “μπλοκάκι” δηλαδή…
… η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ. Ο αγώνας των εργαζομένων, του σωματείου και των αλληλέγγυων θα συνεχιστεί για την ανάκληση της απόλυσης της εργαζόμενης και την δικαίωσή της. Γιατί πολύ απλά, ούτε μπορούμε ούτε θέλουμε να εργαζόμαστε και να ζούμε στα μέτρα τους.
- την υπαγωγή της σχέσης των εργαζομένων με την εταιρία στο αγγλικό δίκαιο και στα δικαστήρια της Αγγλίας και της Ουαλίας
- την κοινοποίηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων στην εργοδοσία
- την αντιφατική – αν μη τι άλλο -παραδοχή πως οι εργαζόμενοι δεν θεωρούν τους εαυτούς τους υπαλλήλους
- την υποχρέωση των εργαζομένων να ασφαλίζουν τη δουλειά τους στις μελέτες, ώστε αν προκύψουν έξοδα ή ζημίες, να μην τα επωμίζεται η εταιρία στην οποία εργάζονται.
- την ανάληψη των εξόδων (υγείας και άλλων) για επαγγελματικά ταξίδια από τους ίδιους τους εργαζομένους
- πως οι εργαζόμενοι δεν θα πληρώνονται αν ασθενήσουν πάνω από 15 μέρες το χρόνο, εκτός και πληρώσουν αντικαταστάτη από την τσέπη τους! [2]
Η αλήθεια είναι βέβαια πως η συγκεκριμένη εργαζόμενη δεν ήταν ακριβώς “κανονική”. Ανήκε σε εκείνη την ειδική κατηγορία των χιλιάδων εργαζομένων που αμοίβονται με “μπλοκάκι”, εμφανίζονται δηλαδή ως συνεργάτες των αφεντικών τους, κόβουν Δελτία Παροχής Υπηρεσιών, δεν συνάπτουν συμβάσεις εργασίας, αλλά έργου, και έχουν μια από τις -πολλές πλέον- μορφές επισφαλούς εργασιακής σχέσης. Το μπλοκάκι άρχισε να εφαρμόζεται ως εργασιακό καθεστώς πρώτα στους κλάδους που εμφάνιζαν μεγάλα ποσοστά αυταπασχόλησης, όπως οι δικηγόροι, οι μηχανικοί και οι δημοσιογράφοι, όπου οι σχέσεις επιχειρήσεων με εξωτερικούς συνεργάτες ήταν αρκετά διαδεδομένη πρακτική. Μόνο που με τα χρόνια, η διάρθρωση των κλάδων αυτών άλλαξε, οι συνεργάτες μετατράπηκαν σε υπαλλήλους, δεν άλλαξαν όμως και οι σχέσεις τους με τις επιχειρήσεις. Σε μια σειρά από κλάδους, όπως και ο κλάδος της μελέτης και της κατασκευής, το μπλοκάκι αποτελεί τη μαζικότερη συνθήκη απασχόλησης. Το να εργάζεσαι υπό αυτό το καθεστώς σημαίνει ότι όλα σου τα δικαιώματα, ακόμα και αυτά τα λίγα που έχουν απομείνει μετά από 6 χρόνια μνημονίων, είναι στη διακριτική ευχέρεια της εργοδοσίας: οι άδειες, τα δώρα, η αποζημίωση ή η προειδοποίηση σε περίπτωση απόλυσης, οι ειδικές άδειες και τα επιδόματα εγκυμοσύνης και λοχείας. Βασικός λόγος δε, που εφαρμόζεται αυτή η πρακτική, είναι να μην καταβάλλονται οι εργοδοτικές εισφορές προς το ΙΚΑ· ειδική συνθήκη που έχει φέρει εξάλλου το ζήτημα στην επιφάνεια και ενόψει της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης.
Πάνω στο έδαφος αυτής της πραγματικότητας, η ΕΛΛΑΚΤΩΡ ήρθε να εγκαινιάσει μια ακόμη “καινοτομία”: να συνάψει συμβάσεις αγγλικού δικαίου για τη θυγατρική της που εδρεύει στην Αγγλία, της οποίας οι εργαζόμενοι δουλεύουν βέβαια στην Ελλάδα, δίπλα στους υπόλοιπους. Η εργοδοσία αρνήθηκε βέβαια στις μετέπειτα συναντήσεις με το σωματείο να αναγνωρίσει την υπάλληλο, η οποία μπαινόβγαινε καθημερινά επί 4 χρόνια στα γραφεία της εταιρίας, υπογράφοντας αλλεπάλληλες “συμβάσεις έργου”[3], όπως συμβαίνει με όλους τους μπλοκάκηδες. Διεμήνυσε, ταυτόχρονα, ότι θεωρεί απολύτως λογικό να εφαρμόζονται τέτοιες συμβάσεις στις επιχειρήσεις της που δεν εδρεύουν στην Ελλάδα, ασχέτως του γεγονότος ότι οι εργαζόμενοί τους εδρεύουν στη Νέα Κηφισιά.
Υπάρχει μια ακόμα ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, ή όχι και τόσο λεπτομέρεια, για την ίδια τη σύμβαση: Ο σωστός όρος για να την περιγράψουμε, δεν θα ήταν μάλλον “αγγλικού δικαίου”, αλλά offshore. Γιατί και με βάση το αγγλικό δίκαιο και τον IR35[4], απαγορεύεται να απασχολούνται εργαζόμενοι και να εμφανίζονται ως συνεργάτες, ώστε να μην αποφεύγουν οι επιχειρήσεις φόρους και ασφαλιστικές εισφορές. Ο συγκεκριμένος όμιλος έρχεται όμως να παραβιάσει το αγγλικό δίκαιο σε ελληνικό έδαφος, όπου δεν μπορούν φυσικά να επέμβουν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της Αγγλίας. Οι αρμόδιοι ελληνικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί, είτε δεν ασχολούνται, είτε κάνουν τα στραβά μάτια ακόμα και όταν επιθεωρούν επιχειρήσεις με εκατοντάδες μπλοκάκηδες εργαζομένους, παρότι βέβαια υπάρχουν και εξαιρέσεις. Οι υπαρκτές εξαιρέσεις αποδεικνύουν ότι συντελείται παρανομία, και ότι εάν εφαρμοζόταν έστω και το εναπομείναν νομικό πλαίσιο, θα μπορούσε να σταματήσει αυτή η πρακτική που δεν ζημιώνει μόνο τους εργαζόμενους, αλλά και το ελληνικό δημόσιο που χάνει τεράστια ποσά από την εισφοροδιαφυγή.
Θα περίμενε κανείς από μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, που είχε κάνει παντιέρα το ζήτημα των εργασιακών σχέσεων[5], τουλάχιστον να επιχειρήσει να επιβάλλει “την νομιμότητα” σε αυτούς τους τομείς. Το αντίθετο συμβαίνει όμως. Από τη μία, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας παραπέμπει σε μελλοντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες την επίλυση του ζητήματος[6]. Από την άλλη, την ίδια στιγμή το καθεστώς με τα μπλοκάκια αρχίζει να βρίσκει εφαρμογή και στο δημόσιο τομέα, με τελευταίο παράδειγμα την προκήρυξη προσλήψεων εργαζομένων στις υπηρεσίες καθαριότητας των δομών υγείας, χωρίς εργολάβους μεσάζοντες, αλλά και χωρίς συμβάσεις εργασίας[7], με “μπλοκάκι” δηλαδή…
… η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ. Ο αγώνας των εργαζομένων, του σωματείου και των αλληλέγγυων θα συνεχιστεί για την ανάκληση της απόλυσης της εργαζόμενης και την δικαίωσή της. Γιατί πολύ απλά, ούτε μπορούμε ούτε θέλουμε να εργαζόμαστε και να ζούμε στα μέτρα τους.
---
* πολιτικός μηχανικός
---
πηγή: http://yabasta.gr/
---
Σημ.: την επιμέλεια της εικονογράφησης είχε η Ανασυγκρότηση
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου