Τετάρτη 10 Απριλίου 2019

Ο Τύπος σε βαριά κατάθλιψη

*
Ανασυγκρότηση
***
*


του Διον. Βραϊμάκη

ΤΟ ΠΛΗΚΤΡΟ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ – ΟΙ ΠΟΛΛΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΠΑΨΑΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ – ΤΑ ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΕΙΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΛΥΘΗΚΑΝ

Τα μνημόνια έκαναν την Ελλάδα μια καταθλιπτική χώρα. Πολίτες της έφτασαν στα όρια της απόγνωσης, κάποιοι τα ξεπέρασαν κιόλας. Η κατάθλιψη απλώθηκε σε τάξεις, σε οικογένειες,  σε επαγγέλματα. Φυσικά η κρίση ήρθε πλησίστια και στον κλάδο της Ενημέρωσης. Ιδιαίτερα την έντυπη δημοσιογραφία δεν την άγγιξε μόνο, τη διαπέρασε σαν ακονισμένο ξίφος. Περιοδικά εξαφανίστηκαν –και καλά περιοδικά– μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα διαλύθηκαν (Πήγασος, Ιμάκο, Λυμπέρης κ.ά), εκδότες εξαφανίστηκαν, εκδοτικοί Οργανισμοί πουλήθηκαν, άλλοι φυτοζωούν και οι πανελλαδικές κυκλοφορίες κινούνται σε ύψη στα οποία παλαιότερα κινούνταν σε επίπεδο γειτονιάς. Τα κοστολόγια έκδοσης συμπιέστηκαν μέχρι αφυδατώσεως, τα δημοσιογραφικά επιτελεία και οι αριθμοί των τεχνικών συρρικνώθηκαν, οι παλιές  εφημερίδες παραπαίουν κι οι νέες που τολμούν να δοκιμάσουν την τύχη τους στη ρουλέτα του χαρτιού κλείνουν σε χρόνους ασύλληπτα βραχείς, ακόμα και μετά από μόλις 11 εκδόσεις (Αποκαλυπτικά).

Οι εργαζόμενοι ουσιαστικά επιδοτούν τους εκδότες με τις καθυστερήσεις στις αμοιβές –με τρεις, τέσσερις και πέντε μισθούς να εκκρεμούν–, δημοσιογράφοι αλλάζουν επάγγελμα για να ζήσουν τις οικογένειές τους (καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή, το ίδιο και το ντιλιβέρι για δημοσιογράφο!) και είναι ζητούμενο πόσες (και αν υπάρχουν τέτοιες) εφημερίδες έχουν κέρδη από τις πωλήσεις και τη διαφήμιση που επίσης βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Κοντά δέκα έντυπα κρύβουν τον αριθμό των φύλλων που πουλάνε και υπάρχει εφημερίδα, με φανερή κυκλοφορία, που οι πωλήσεις της δεν ξεπερνούν καθημερινά τα εκατό φύλλα.

Η εξέλιξη στην Ενημέρωση έτρεξε με ιλιγγιώδη ταχύτητα, όπως κι ο Κόσμος. Κάποτε από τις εκδόσεις πλούτισαν –κυριολεκτικά θησαύρισαν– επιχειρηματίες, πολλοί από τους οποίους δεν ζουν πια. Με τα λεφτά που κέρδιζαν από τα έντυπα αγόραζαν μετοχές, οικόπεδα, έχτιζαν σπίτια, βίλες, αποκτούσαν ταχύπλοα, επένδυαν σε νέες εκδόσεις. Αν έβγαζαν πολιτικές κυκλοφορούσαν και μια αθλητική, αν είχαν αθλητική επιχειρούσαν να δοκιμάσουν και σε μια πολιτική. Κάποιοι πέθαναν φτωχοί και κληροδότησαν χρέη, κάποιοι άλλοι δικάζονται, κατηγορούνται, ζουν στην σκιά. Ποιοι; Αυτοί που ένιωθαν σαν να είναι η κορυφή του κόσμου.

Ένα πρακτορεία διανομής εντύπων βούλιαξε, τυποεκδοτικές μονάδες υψηλής τεχνολογίας και κόστους υπολειτουργούν ή είναι υπό κατάρρευση και Κασσάνδρες συμφορών προφητεύουν το μαζικό κλείσιμο εφημερίδων, όπως έκανε πρόσφατα ένας υψηλά ιστάμενος δημοσιογράφος κατονομάζοντας τέσσερα φύλλα (μαζί και την ΕΡΤ) που, όπως είπε, θα κλείσουν μετά από τις εκλογές.

Ο γραπτός Τύπος βρίσκεται χαμένος σε λαβύρινθο και ταλαιπωρείται σε διαδρομές που καταλήγουν σε αδιέξοδα μειώνοντας το προσωπικό, κόβοντας σελίδες, καταργώντας θέσεις: διορθωτές, ανταποκριτές, σκιτσογράφους συντάκτες ύλης –με τα προκασέ να είναι από χρόνια γρήγορη, χρήσιμη και πρακτική λύση. Οι εφημερίδες δεν διαβάζονται ούτε από τους δημοσιογράφους. Κάποτε σκοτώνονταν  στα δημοσιογραφικά γραφεία για το ποιος θα πρωτοπάρει το «σώμα» των εφημερίδων για να ενημερωθεί. Τώρα η ίδια δουλειά είναι γρήγορο ξεφύλλισμα –αν γίνεται κι αυτό και, το κυριότερο αν υπάρχει πλήρες «σώμα»– και μετά συνεχίζεται η δολιχοδρομία στο διαδίκτυο, με κομπιούτερ, με τάμπλετ, με υπερσύγχρονα κινητά. Μια αέναη ροή πληροφορίας, χρήσιμης κι άχρηστης, που γίνεται κάθε στιγμή και παντού: στη δουλειά, στο σπίτι, στην καφετέρια, στο μπαρ, από το πρωί έως το άλλο πρωί, με μικρή διακοπή στον ύπνο! Τι να το κάνεις, λοιπόν, το «σώμα» με τη συσσωρευμένη μπαγιατίλα;

Τίποτα από όσα αναφέρονται πιο πάνω δεν γράφεται καθ' υπερβολή. Πίσω από κάθε αναφορά υπάρχουν άνθρωποιεπιχειρήσειςπεριστατικά. Η Ενημέρωση υποφέρει πολύ, η γραπτή δημοσιογραφία ακόμα περισσότερο. Η οθόνη θριαμβεύει σε όλους τους τομείς της. Η εφημερίδα έπαψε να είναι αναγκαία ακόμα και στα ελάχιστα σημαντικά που κάποτε ήταν. Δηλαδή:

** Στα τηλεοπτικά προγράμματα.
** Στους κινηματογράφους και στα θέατρα. (Τώρα τα βρίσκεις γκρουπαρισμένα ανά περιοχές, ανά είδος έργου, ανά ημέρα, βλέπεις πόση ώρα διαρκούν οι παραστάσεις κι οι ταινίες, τι λέει το κοινό, τι γνώμη έχει ο κριτικός –όλα με ένα πλήκτρο.)
** Στα διημερεύντα και διανυχτερεύοντα φαρμακεία. (Υπήρχε συντάκτης «χαμηλής βαθμίδας» που τα επιμελούνταν.)
** Στις μικρές αγγελίες.
** Στις συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Για όλα αυτά, και για πολλά άλλα, φτάνει σήμερα το πάτημα ενός κουμπιού και μια ματιά στη οθόνη. Για όλα υπάρχει μια  διαδικτυακή διεύθυνση κι ένα κλικ. Και δεν υπάρχει αντίστοιχα πλήκτρο για να βγάλει τον Τύπο από το αδιέξοδο και από βαριά κατάθλιψη. Υπάρχει μόνο ένα που τον απειλεί: το delete.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Έχει «πλάκα» η είδηση αυτή, από το μακρινό 2001: «Ο κύκλος εργασιών και τα λοιπά έσοδα της εταιρείας ΙΜΑΚΟ MEDIA NET GROUP S.A. το πρώτο τρίμηνο του 2001 αυξήθηκαν κατά 30% και ανήλθαν σε 1.804 εκατ. δρχ.»

---
---
*

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου