*
Ανασυγκρότηση
***
*
Ένα ιδιαίτερα προβληματικό νομοσχέδιο εισάγεται από την κυβέρνηση με μια ιδιαίτερα προβληματική διαδικασία: ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, εισάγει ως υπερεπείγον το σχέδιο νόμου για τα προσωπικά δεδομένα, που θυμίζει... πιστή μετάφραση του γερμανικού μοντέλου - Το πλαίσιο προστασίας που διακυβεύεται είναι τόσο κρίσιμο που είχε προκαλέσει σφοδρές αντιπαραθέσεις στην αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή.
Το γεγονός και μόνο της κατάθεσης του νομοσχεδίου για την προστασία των προσωπικών δεδομένων -που ψηφίζεται σήμερα- ως υπερεπείγοντος ελαχιστοποιεί μοιραία την πιθανότητα ενός καθαρού πλαισίου προστασίας.
O υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας απέδωσε το κατεπείγον στο ενδεχόμενο η Ελλάδα να πάρει πρόστιμο λόγω της καθυστέρησης στην ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών κανόνων.
Το επιχείρημα δεν έπεισε την αντιπολίτευση, δεδομένου ότι αφ' ενός μπορούσε να ζητηθεί λίγος ακόμα χρόνος και αφ' ετέρου δεν δόθηκε απαραίτητος χρόνος για αναλυτική διαβούλευση ενός νομοσχεδίου που, όπως είπε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ο βουλευτής του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Γ. Καμίνης, «η μέχρι τώρα καθυστέρηση δεν αποτελεί λόγο για να προχωρήσουμε τόσο βεβιασμένα στο πιο σημαντικό νομοσχέδιο που αφορά την ανθρώπινη ελευθερία».
Ο κ. Καμίνης αναρωτήθηκε αν ο υπουργός Δικαιοσύνης πήρε έστω τη γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, όπως επιβάλλει ο νόμος 2472, ενώ επέμεινε στο ότι ακόμα κι αν οριζόταν κάποιο πρόστιμο, άξιζε τον κόπο να επιβαρυνθεί λίγο ο προϋπολογισμός για ένα τόσο σημαντικό νομοθέτημα.
Παρατήρησε, τέλος, ότι «παρεισέφρησαν όροι από άκριτη μεταφορά της γερμανικής πραγματικότητας, όπως το “Συμβούλιο Εργαζομένων” ή το “γενικό καλό”, οι οποίοι δεν υφίστανται είτε ως θεσμός είτε ως ορολογία στην ελληνική πραγματικότητα», γεγονός που άλλοι εισηγητές απέδωσαν ως «αντιγραφή του γερμανικού μοντέλου».
Την τόση βιασύνη στηλίτευσαν και οι αγορητές των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, ενώ όλοι διαμαρτυρηθήκαν για τη μη συμμετοχή της ίδιας της Ανεξάρτητης Αρχής στις συνοπτικές αυτές διαδικασίες.
Οι δυσκολίες και τα ζητήματα που αφορούν το πλαίσιο προστασίας (;) των προσωπικών δεδομένων είναι τόσο κρίσιμα που ακόμα και η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή των ειδικών που συστάθηκε το 2016 κατέληξε σε σφοδρές αντιπαραθέσεις, με αποτέλεσμα τις καθυστερήσεις αλλά και την παραίτηση της προέδρου όπως και την άρνηση υπογραφής του πορίσματος από τη μειοψηφία της νομοπαρασκευαστικής.
Τελικά, σήμερα το νομοσχέδιο συζητείται στην Ολομέλεια, ενώ τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης δήλωσαν στη διάρκεια της επιτροπής ότι επιφυλάσσονται μέχρι να δουν τις τελικές νομοτεχνικές βελτιώσεις.
Ενα μόνο μικρό παράδειγμα της ανεξήγητα βιαστικής αυτής διαδικασίας, όπως παρατήρησε ο βουλευτής Χ. Καστανίδης, ήταν και το γεγονός ότι ενώ θεσπίστηκαν τα εκ των υστέρων ασυμβίβαστα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, που οδήγησαν στην αποπομπή των μελών της, δεν προβλέπονται στον νόμο τα ίδια ασυμβίβαστα και για την Αρχή Προστασίας (Ανεξάρτητες Αρχές και οι δύο).
Ο Κ. Τσιάρας δεσμεύτηκε ότι αυτό θα διορθωθεί και θα συμπεριληφθούν οι ίδιοι όροι και για τη συγκρότηση της συγκεκριμένης Αρχής.
Είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον οι τοποθετήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης στην επιτροπή της Βουλής, που δίνουν και μια πλήρη γεύση του τι θα ειπωθεί σήμερα, αναλόγως με τις νομοτεχνικές βελτιώσεις και ποια θα είναι τελικά τα επίμαχα άρθρα που κινδυνεύουν να μετατρέψουν την προστασία των προσωπικών δεδομένων σε ένα απλό σχήμα λόγου.
Τα πολύ θολά σημεία και ειδικά το πώς (δεν) ξεκαθαρίζεται στο νομοσχέδιο η έννοια της συναίνεσης ή της συγκατάθεσης (στη χρήση προσωπικών δεδομένων) φαίνεται ότι καθιστούν εξαιρετικά επισφαλή την επόμενη μέρα της ψήφισης του νομοσχεδίου.
Κινδυνεύει το τεκμήριο αθωότητας
Σε κάθε περίπτωση, ένα βασικό πρόβλημα στο σχέδιο νόμου αποτελεί, σύμφωνα με τους βουλευτές της αντιπολίτευσης, η προσπάθεια συγκερασμού της ευρωπαϊκής οδηγίας και του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στο ίδιο σχέδιο νόμου, όπως και η πλήρης υιοθέτηση του γερμανικού μοντέλου.
Σε πρόσφατο άρθρο του στην «Εφ.Συν.» το πρώην αν. μέλος της Ανεξάρτητης Αρχής, καθηγητής κ. Νούσκαλης, εντόπιζε ακριβώς αυτό το πρόβλημα, αναφέροντας ότι δημιουργείται ανασφάλεια δικαίου «από τη σύγχυση των ορίων του ρυθμιστικού πεδίου του νόμου εξαιτίας της ανάμειξης στο ίδιο νομοσχέδιο αφ' ενός των διατάξεων για την ενσωμάτωση της ανωτέρω οδηγίας σχετικά με την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, όχι μόνο για υπόπτους/κατηγορουμένους αλλά και για μάρτυρες υπεράσπισης ή κατηγορίας, από αρμόδιες αρχές για την πρόληψη/δίωξη/καταστολή εγκλημάτων και αφ' ετέρου των ορίων προστασίας της ιδιωτικότητας σε όλες τις άλλες περιπτώσεις πλην της τελευταίας, οι οποίες ρυθμίζονται με τον Γενικό Κανονισμό».
Ο ίδιος παρατηρούσε ότι, αν δεν αναδομηθεί όλο το σύστημα διακίνησης προσωπικών δεδομένων, υπάρχει η πιθανότητα «οι αρμόδιες αστυνομικές αρχές, χωρίς δικαστικές εγγυήσεις, να επεξεργάζονται ακόμη και δεδομένα μαρτύρων (άρ. 70) χωρίς ρητούς περιορισμούς, παρά μόνο με τις γενικόλογες διακηρύξεις περί αναλογικότητας (άρ. 45), με τον προφανή κίνδυνο δημιουργίας προφίλ “μελλοντικού εγκληματία”».
Με ανάλογα επιχειρήματα ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Α. Αυλωνίτης, αναφέρθηκε «στο άρ. 84 σύμφωνα με το οποίο διατηρείται η δυνατότητα δημοσιοποίησης των στοιχείων κατηγορουμένων από την εισαγγελική αρχή για ορισμένα αδικήματα, κατά παράβαση του τεκμηρίου αθωότητας του κατηγορουμένου. Ουσιαστικά, μας έχει δώσει ιστορικό παράδειγμα η διαπόμπευση στην υπόθεση των οροθετικών γυναικών», υποστήριξε.
Τις ίδιες επισημάνσεις στο συγκεκριμένο άρθρο έκανε και η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δώρα Αυγέρη:
«Παραμένουν σε ισχύ αποσπασματικές διατάξεις που μόνο προβλήματα θα δημιουργήσουν σε σχέση με τη δυνατότητα δημοσιοποίησης των στοιχείων κατηγορουμένων από την εισαγγελική αρχή για ορισμένα αδικήματα κατά παράβαση του τεκμηρίου της αθωότητας και επίσης σε σχέση με τα συστήματα βιντεοεπιτήρησης σε δημόσιους χώρους, ενώ υπάρχει και σχετική πρόβλεψη στον Γενικό Κανονισμό».
Αντίθετα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας υποστήριξε ότι το σχέδιο νόμου «φιλοδοξεί να εισαγάγει, αποτελεσματικά, στην εθνική έννομη τάξη τις ουσιαστικές ρυθμίσεις του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 679/2016, αλλά και την οδηγία 680/2016 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που συμπληρώνει το νομοθετικό πλαίσιο για τη ρύθμιση του σημερινού θολού τοπίου, για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο αντικαθιστά το εν πολλοίς, το ξέρουμε πάρα πολύ καλά, παρωχημένο νομοθετικό πλαίσιο του νόμου 2472/1997» (...)
*
Το γεγονός και μόνο της κατάθεσης του νομοσχεδίου για την προστασία των προσωπικών δεδομένων -που ψηφίζεται σήμερα- ως υπερεπείγοντος ελαχιστοποιεί μοιραία την πιθανότητα ενός καθαρού πλαισίου προστασίας.
O υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας απέδωσε το κατεπείγον στο ενδεχόμενο η Ελλάδα να πάρει πρόστιμο λόγω της καθυστέρησης στην ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών κανόνων.
Το επιχείρημα δεν έπεισε την αντιπολίτευση, δεδομένου ότι αφ' ενός μπορούσε να ζητηθεί λίγος ακόμα χρόνος και αφ' ετέρου δεν δόθηκε απαραίτητος χρόνος για αναλυτική διαβούλευση ενός νομοσχεδίου που, όπως είπε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ο βουλευτής του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Γ. Καμίνης, «η μέχρι τώρα καθυστέρηση δεν αποτελεί λόγο για να προχωρήσουμε τόσο βεβιασμένα στο πιο σημαντικό νομοσχέδιο που αφορά την ανθρώπινη ελευθερία».
Ο κ. Καμίνης αναρωτήθηκε αν ο υπουργός Δικαιοσύνης πήρε έστω τη γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, όπως επιβάλλει ο νόμος 2472, ενώ επέμεινε στο ότι ακόμα κι αν οριζόταν κάποιο πρόστιμο, άξιζε τον κόπο να επιβαρυνθεί λίγο ο προϋπολογισμός για ένα τόσο σημαντικό νομοθέτημα.
Παρατήρησε, τέλος, ότι «παρεισέφρησαν όροι από άκριτη μεταφορά της γερμανικής πραγματικότητας, όπως το “Συμβούλιο Εργαζομένων” ή το “γενικό καλό”, οι οποίοι δεν υφίστανται είτε ως θεσμός είτε ως ορολογία στην ελληνική πραγματικότητα», γεγονός που άλλοι εισηγητές απέδωσαν ως «αντιγραφή του γερμανικού μοντέλου».
Την τόση βιασύνη στηλίτευσαν και οι αγορητές των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, ενώ όλοι διαμαρτυρηθήκαν για τη μη συμμετοχή της ίδιας της Ανεξάρτητης Αρχής στις συνοπτικές αυτές διαδικασίες.
Οι δυσκολίες και τα ζητήματα που αφορούν το πλαίσιο προστασίας (;) των προσωπικών δεδομένων είναι τόσο κρίσιμα που ακόμα και η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή των ειδικών που συστάθηκε το 2016 κατέληξε σε σφοδρές αντιπαραθέσεις, με αποτέλεσμα τις καθυστερήσεις αλλά και την παραίτηση της προέδρου όπως και την άρνηση υπογραφής του πορίσματος από τη μειοψηφία της νομοπαρασκευαστικής.
Τελικά, σήμερα το νομοσχέδιο συζητείται στην Ολομέλεια, ενώ τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης δήλωσαν στη διάρκεια της επιτροπής ότι επιφυλάσσονται μέχρι να δουν τις τελικές νομοτεχνικές βελτιώσεις.
Ενα μόνο μικρό παράδειγμα της ανεξήγητα βιαστικής αυτής διαδικασίας, όπως παρατήρησε ο βουλευτής Χ. Καστανίδης, ήταν και το γεγονός ότι ενώ θεσπίστηκαν τα εκ των υστέρων ασυμβίβαστα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, που οδήγησαν στην αποπομπή των μελών της, δεν προβλέπονται στον νόμο τα ίδια ασυμβίβαστα και για την Αρχή Προστασίας (Ανεξάρτητες Αρχές και οι δύο).
Ο Κ. Τσιάρας δεσμεύτηκε ότι αυτό θα διορθωθεί και θα συμπεριληφθούν οι ίδιοι όροι και για τη συγκρότηση της συγκεκριμένης Αρχής.
Είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον οι τοποθετήσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης στην επιτροπή της Βουλής, που δίνουν και μια πλήρη γεύση του τι θα ειπωθεί σήμερα, αναλόγως με τις νομοτεχνικές βελτιώσεις και ποια θα είναι τελικά τα επίμαχα άρθρα που κινδυνεύουν να μετατρέψουν την προστασία των προσωπικών δεδομένων σε ένα απλό σχήμα λόγου.
Τα πολύ θολά σημεία και ειδικά το πώς (δεν) ξεκαθαρίζεται στο νομοσχέδιο η έννοια της συναίνεσης ή της συγκατάθεσης (στη χρήση προσωπικών δεδομένων) φαίνεται ότι καθιστούν εξαιρετικά επισφαλή την επόμενη μέρα της ψήφισης του νομοσχεδίου.
Κινδυνεύει το τεκμήριο αθωότητας
Σε κάθε περίπτωση, ένα βασικό πρόβλημα στο σχέδιο νόμου αποτελεί, σύμφωνα με τους βουλευτές της αντιπολίτευσης, η προσπάθεια συγκερασμού της ευρωπαϊκής οδηγίας και του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στο ίδιο σχέδιο νόμου, όπως και η πλήρης υιοθέτηση του γερμανικού μοντέλου.
Σε πρόσφατο άρθρο του στην «Εφ.Συν.» το πρώην αν. μέλος της Ανεξάρτητης Αρχής, καθηγητής κ. Νούσκαλης, εντόπιζε ακριβώς αυτό το πρόβλημα, αναφέροντας ότι δημιουργείται ανασφάλεια δικαίου «από τη σύγχυση των ορίων του ρυθμιστικού πεδίου του νόμου εξαιτίας της ανάμειξης στο ίδιο νομοσχέδιο αφ' ενός των διατάξεων για την ενσωμάτωση της ανωτέρω οδηγίας σχετικά με την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, όχι μόνο για υπόπτους/κατηγορουμένους αλλά και για μάρτυρες υπεράσπισης ή κατηγορίας, από αρμόδιες αρχές για την πρόληψη/δίωξη/καταστολή εγκλημάτων και αφ' ετέρου των ορίων προστασίας της ιδιωτικότητας σε όλες τις άλλες περιπτώσεις πλην της τελευταίας, οι οποίες ρυθμίζονται με τον Γενικό Κανονισμό».
Ο ίδιος παρατηρούσε ότι, αν δεν αναδομηθεί όλο το σύστημα διακίνησης προσωπικών δεδομένων, υπάρχει η πιθανότητα «οι αρμόδιες αστυνομικές αρχές, χωρίς δικαστικές εγγυήσεις, να επεξεργάζονται ακόμη και δεδομένα μαρτύρων (άρ. 70) χωρίς ρητούς περιορισμούς, παρά μόνο με τις γενικόλογες διακηρύξεις περί αναλογικότητας (άρ. 45), με τον προφανή κίνδυνο δημιουργίας προφίλ “μελλοντικού εγκληματία”».
Με ανάλογα επιχειρήματα ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Α. Αυλωνίτης, αναφέρθηκε «στο άρ. 84 σύμφωνα με το οποίο διατηρείται η δυνατότητα δημοσιοποίησης των στοιχείων κατηγορουμένων από την εισαγγελική αρχή για ορισμένα αδικήματα, κατά παράβαση του τεκμηρίου αθωότητας του κατηγορουμένου. Ουσιαστικά, μας έχει δώσει ιστορικό παράδειγμα η διαπόμπευση στην υπόθεση των οροθετικών γυναικών», υποστήριξε.
Τις ίδιες επισημάνσεις στο συγκεκριμένο άρθρο έκανε και η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δώρα Αυγέρη:
«Παραμένουν σε ισχύ αποσπασματικές διατάξεις που μόνο προβλήματα θα δημιουργήσουν σε σχέση με τη δυνατότητα δημοσιοποίησης των στοιχείων κατηγορουμένων από την εισαγγελική αρχή για ορισμένα αδικήματα κατά παράβαση του τεκμηρίου της αθωότητας και επίσης σε σχέση με τα συστήματα βιντεοεπιτήρησης σε δημόσιους χώρους, ενώ υπάρχει και σχετική πρόβλεψη στον Γενικό Κανονισμό».
Αντίθετα, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας υποστήριξε ότι το σχέδιο νόμου «φιλοδοξεί να εισαγάγει, αποτελεσματικά, στην εθνική έννομη τάξη τις ουσιαστικές ρυθμίσεις του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 679/2016, αλλά και την οδηγία 680/2016 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που συμπληρώνει το νομοθετικό πλαίσιο για τη ρύθμιση του σημερινού θολού τοπίου, για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Είναι ένα νομοσχέδιο το οποίο αντικαθιστά το εν πολλοίς, το ξέρουμε πάρα πολύ καλά, παρωχημένο νομοθετικό πλαίσιο του νόμου 2472/1997» (...)
---
Άντα Ψαρρά / ΕφΣυν
---
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου