*
- Δεν πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς αυτά τα παραδείγματα ως απλές ανοησίες ή αναπαραγωγή στερεοτύπων από γραφικά ή γελοία πρόσωπα (που είναι). Το πρόβλημα είναι ότι δεν αποτελούν μεμονωμένες στάσεις, δεν είναι μόνο ο καγκουρο-μιλτοβαρβιτσιώτης δικηγόρος ούτε ο βλαξ Γεωργίου. Πρόκειται για κοινωνικά εμπεδωμένες αντιλήψεις, βαθύτατα ριζωμένες, που αναπαράγονται καθημερινά και παντού εγγράφοντας στο γυναικείο σώμα νοήματα που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά των γυναικών επιβάλλοντας πολύ συγκεκριμένο και σαφές εύρος επιλογών ως προς τη διαχείριση του σώματός τους. Η ματσίλα, η αντρίλα κι η μαγκιά περισσεύουν υπενθυμίζοντας διαρκώς πόση δουλειά χρειάζεται, όχι για να εξαλειφθούν αυτές οι αντιλήψεις, απλώς να αρχίσουν έστω να υποχωρούν.
Ανασυγκρότηση
***
*
Του Ορέστη Τριγάζη
Ο κατεξοχήν τόπος εξάπλωσης των χαρακτηριστικών της πατριαρχικής συγκρότησης της κοινωνίας δεν είναι τόσο – τουλάχιστον όχι πλέον – ο τομέας των δικαιωμάτων, δηλαδή η θεσμική κατοχύρωση/εξασφάλιση ελευθεριών, ίσων δυνατοτήτων και ευκαιριών, αλλά ήταν και παραμένει ακόμα το ανθρώπινο σώμα. Και, κυρίως, οι κυρίαρχες εννοιολογήσεις του γυναικείου σώματος – αυτές είναι που εγγράφονται και στα σώματα ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, διεμφυλικών-διαφυλικών ατόμων – που εν έτει 2017 φανερώνουν κοινωνίες βαθύτατα αυτάρεσκες, συντηρητικές και ακραία φοβικές. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα και τα εντοπίζει κανείς σε καθημερινά περιστατικά που αφορούν τον ευρύτερο κύκλο των κοινωνικών σχέσεων τού καθενός ή, ακόμη περισσότερο, σε περιστατικά από τον δημόσιο χώρο όπου οι εν λόγω αντιλήψεις αποτυπώνονται σαφέστερα ως μαθημένες συμπεριφορές.
- Πρόσφατο παράδειγμα είναι η περίπτωση ενός κλαρινογαμπρού αρουραίου με γραβάτα, δικηγόρου από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος με μακροσκελή ανάρτησή του στο facebook περιέγραψε αναλυτικά πόσο πολύ προσβάλλουν την αισθητική του οι κοπέλες κι οι γυναίκες που παρατηρεί στις παραλίες και που δεν ανταποκρίνονται στο πρότυπο του καλλίγραμμου, καλοσχηματισμένου, γυμνασμένου σώματος. Το ποστ ήταν άκρως επιθετικό, επικριτικό και προσβλητικό ενώ ταυτόχρονα απέπνεε ένα αίσθημα αποστροφής απέναντι στις «αποκλίνουσες» από το, κατ’ εκείνον επιθυμητό πρότυπο, περιπτώσεις. Πέρα από το ότι η αντίληψη αυτή μαρτυρά την ταύτιση του γυναικείου σώματος με το «ωραίο» και το «όμορφο» κανονικοποιώντας το ως σταθερά στην κλίμακα έκφρασης του γούστου, καταδεικνύει την υποχρέωση των γυναικών να πειθαρχούν στο πρότυπο αυτό αν θέλουν να νιώθουν επιθυμητές ή όμορφες. Σε διαφορετική περίπτωση, γράφει ο γάτος, να μην εμφανίζονται στις παραλίες!
- Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα των τελευταίων ημερών προέρχεται από τον χώρο του αθλητισμού. Με αφορμή την ανέλπιστα καλή πορεία της εθνικής ομάδας μπάσκετ γυναικών στο τουρνουά του Ευρωμπάσκετ, ένας μεσήλιξ λαϊκός αθλητικογράφος που ξεχειλίζει από μαγκιά, ο γνωστός Γιώργος Γεωργίου, μίλησε στη ραδιοφωνική του εκπομπή με τα εξής λόγια:
*
Ο κατεξοχήν τόπος εξάπλωσης των χαρακτηριστικών της πατριαρχικής συγκρότησης της κοινωνίας δεν είναι τόσο – τουλάχιστον όχι πλέον – ο τομέας των δικαιωμάτων, δηλαδή η θεσμική κατοχύρωση/εξασφάλιση ελευθεριών, ίσων δυνατοτήτων και ευκαιριών, αλλά ήταν και παραμένει ακόμα το ανθρώπινο σώμα. Και, κυρίως, οι κυρίαρχες εννοιολογήσεις του γυναικείου σώματος – αυτές είναι που εγγράφονται και στα σώματα ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, διεμφυλικών-διαφυλικών ατόμων – που εν έτει 2017 φανερώνουν κοινωνίες βαθύτατα αυτάρεσκες, συντηρητικές και ακραία φοβικές. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα και τα εντοπίζει κανείς σε καθημερινά περιστατικά που αφορούν τον ευρύτερο κύκλο των κοινωνικών σχέσεων τού καθενός ή, ακόμη περισσότερο, σε περιστατικά από τον δημόσιο χώρο όπου οι εν λόγω αντιλήψεις αποτυπώνονται σαφέστερα ως μαθημένες συμπεριφορές.
- Πρόσφατο παράδειγμα είναι η περίπτωση ενός κλαρινογαμπρού αρουραίου με γραβάτα, δικηγόρου από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος με μακροσκελή ανάρτησή του στο facebook περιέγραψε αναλυτικά πόσο πολύ προσβάλλουν την αισθητική του οι κοπέλες κι οι γυναίκες που παρατηρεί στις παραλίες και που δεν ανταποκρίνονται στο πρότυπο του καλλίγραμμου, καλοσχηματισμένου, γυμνασμένου σώματος. Το ποστ ήταν άκρως επιθετικό, επικριτικό και προσβλητικό ενώ ταυτόχρονα απέπνεε ένα αίσθημα αποστροφής απέναντι στις «αποκλίνουσες» από το, κατ’ εκείνον επιθυμητό πρότυπο, περιπτώσεις. Πέρα από το ότι η αντίληψη αυτή μαρτυρά την ταύτιση του γυναικείου σώματος με το «ωραίο» και το «όμορφο» κανονικοποιώντας το ως σταθερά στην κλίμακα έκφρασης του γούστου, καταδεικνύει την υποχρέωση των γυναικών να πειθαρχούν στο πρότυπο αυτό αν θέλουν να νιώθουν επιθυμητές ή όμορφες. Σε διαφορετική περίπτωση, γράφει ο γάτος, να μην εμφανίζονται στις παραλίες!
- Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα των τελευταίων ημερών προέρχεται από τον χώρο του αθλητισμού. Με αφορμή την ανέλπιστα καλή πορεία της εθνικής ομάδας μπάσκετ γυναικών στο τουρνουά του Ευρωμπάσκετ, ένας μεσήλιξ λαϊκός αθλητικογράφος που ξεχειλίζει από μαγκιά, ο γνωστός Γιώργος Γεωργίου, μίλησε στη ραδιοφωνική του εκπομπή με τα εξής λόγια:
«Και ανακαλύψαμε ξαφνικά το γυναικείο μπάσκετ… Ποιο γυναικείο; Το λεσβιακό μπάσκετ… Έχετε δει κάτι φάτσες;»
Τι να πρωτοσχολιάσει εδώ κανείς! Την κατώτερη θέση των γυναικών (και) στον αθλητισμό; Ότι η επιτυχία τους δεν απασχολεί αλλά πρέπει να γίνει αναγκαστικά αναφορά στη σεξουαλικότητα των παιχτριών (τι σχέση έχει αυτό με το μπάσκετ;) με υποτιμητικό και προσβλητικό τρόπο με μόνο κριτήριο την εμφάνισή τους; Ότι αυτή η εμφάνιση υποδηλώνει ότι είναι ομοφυλόφιλες (από πού προκύπτει αυτό;) Αλλά ακόμη κι αν ήταν/είναι, πού είναι το πρόβλημα;
- Δεν πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς αυτά τα παραδείγματα ως απλές ανοησίες ή αναπαραγωγή στερεοτύπων από γραφικά ή γελοία πρόσωπα (που είναι). Το πρόβλημα είναι ότι δεν αποτελούν μεμονωμένες στάσεις, δεν είναι μόνο ο καγκουρο-μιλτοβαρβιτσιώτης δικηγόρος ούτε ο βλαξ Γεωργίου. Πρόκειται για κοινωνικά εμπεδωμένες αντιλήψεις, βαθύτατα ριζωμένες, που αναπαράγονται καθημερινά και παντού εγγράφοντας στο γυναικείο σώμα νοήματα που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά των γυναικών επιβάλλοντας πολύ συγκεκριμένο και σαφές εύρος επιλογών ως προς τη διαχείριση του σώματός τους. Η ματσίλα, η αντρίλα κι η μαγκιά περισσεύουν υπενθυμίζοντας διαρκώς πόση δουλειά χρειάζεται, όχι για να εξαλειφθούν αυτές οι αντιλήψεις, απλώς να αρχίσουν έστω να υποχωρούν.
---
---
*
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου